türkiye'de yayımlanmış sinema dergileri ne demek?
Osmanlıca dergiler
Bilinen ilk sinema dergisi 5 Şubat
1914'te yayımlanmıştı. Bir kısmı 1923'te sonra da çıkmaya
devam eden ve sayıları bir düzine kadar olan bu dergilerin ortak
özellikleri şöyle sıralanabilir: Bu dergilerin tamamı Osmanlıca ve
Fransızca olmak üzere iki dilde yayımlanmıştı. Dergi sayfalarının yarısı
Osmanlıca, diğer yarısı ise Fransızcaydı. Genelde Osmanlıca sayfa
sayıları, Fransızca sayfalardan biraz daha fazla oluyordu. Ön kapak
Osmanlıca arka kapak Fransızca basılıyordu. "Sinema Yıldızı" hariç diğer
tüm dergilerin kapakları renkli basılmışlardı ve genelde bu kapakta
dönemin starlarından birinin fotoğrafı yer almaktaydı. Dergilerin
boyutları bugünkü dergilere benzese de hacimleri her zaman aynı
kalmıyor, sayfa sayıları dönem dönem azalıyor ya da artıyordu. Kağıt
kaliteleri zamanın şartları gereği oldukça düşüktü. Haftada üç kez
yayımlanan "Sinema Gazetesi" hariç bu dergilerin çoğu haftalık
çıkıyordu. Aralarında aylık yayımlanan sinema dergisi yoktu. Yayın
ömürleri de farklı olan bu dergilerin fiyatları beş ile on kuruş
arasında değişmekle birlikte, yayın hayatının ikinci yılına erişebilen
dergilerin fiyatları arttırılmış ve ikiye katlanmıştır. Dergiler zaman
zaman arttırmak amacıyla promosyonlar
yapmışlar, bazı çekilişler düzenleyerek okuyucularına sinema biletleri
için indirim ikramiyeleri dağıtmışlardır. Bazıları da aynı amaçla fiyat
kırmışlardır. "Türk Sineması" ve "Artistik-Sine" hariç diğer dergiler
sadece yurt içinde dağıtılırken, sadece adı geçen bu iki dergi yurt dışı
abonelerine de dağıtım yapmıştır.
1914'ten 1928'e kadar yayımlanmış
Osmanlıca sinema dergileri şunlardır:
- Ferah Dergisi - 1914'te, yani 'nin 'na girdiği yıl çekilen
filmiyle aynı zamanlarda çıkan bu dergi Türkiye'nin 'yalnızca
sinemayla ilgili' ilk süreli yayını olma özelliğini taşıyor.
Kavakibizade Selahaddin Bey'in sahibi olduğu ve sorumlu yazı işleri
müdürlüğünü İbrahim Halid'in yaptığı bu dergi haftada üç kez
çıkıyordu ve 57 sayının sonunda kapandı. Dergi kapandıktan sonra
uzunca bir süre ülkede sinema dergisi çıkmadı.
- Sinema Gazetesi - "Şehzadebaşı Müdafaa-i Milliye Sineması"nın
dağıttığı bir broşürdü ve açıkça belirtilmemiş olmakla birlikte bu
sinemanın yayın organı ve program kitapçığı yapısındaydı. Haftada üç
kez Osmanlıca ve Fransızca yayımlanan derginin idare yeri
Daire-i Mahsusa'ydı ve sorumlu
müdürü A.Cemil'di. Nüshası (tek sayısı) 10 para olarak belirlenmiş
olan dergi 'nın sokaklarında sinemanın
görevlilerince dağıtılıyordu. 62. sayısı 5 Şubat 1914 tarihinde
çıkan dergi Zarafet Matbaası'nda basılıyordu. Bugün için eldeki tek
nüsha da budur.
- Sinema Postası (Le Courrier du Cinema) - Haftalık sinema
gazetesiydi. Osmanlıca ve Fransızca sayfaları olan derginin kapağı
renkliydi. Çıkış tarihi 8 Aralık 1923 olan derginin bir özelliği de
Cumhuriyet döneminin ilk sinema dergisi olmasıdır. Nüshası 10 kuruşa
satılan derginin sahibi ve yazıişleri müdürü 'in babası "Hikmet Nazım Bey"di.
- Sinema Yıldızı - Diğerleri gibi Osmanlıca ve Fransızca basılan
bu haftalık sinema dergisinin kapağı diğerlerinden farklı olarak
siyah-beyazdı. Çıkış tarihi 12 Haziran 1924 olan derginin sorumlu
müdürü 'tu. Derginin en önemli
yazarı Kemal Bey olan dergi "Amedi Matbaası"nda basılıyor ve nüshası
5 kuruşa satılıyordu. Osmanlıca sinema yayınları arasında en ciddi,
en istikrarlı ve en özenli dergi olması en önemli özelliğiydi.
- Opera-Sine (Opera-Cine) - "Opera Sineması"nın haftalık
mecmuasıydı. Bu sinemanın kendi salonunda gösterilecek filmlerin
tanıtımını yapmak ve gişe hasılatını arttırmak amacıyla
yayımlanıyordu. Diğerleri gibi Osmanlıca-Fransızca yayımlanan bu
derginin çıkış tarihi 4 Kasım 1924'tü. Sahibi ve müdürü , başyazarı olan derginin kapağı renkli
basılıyor ve nüshası 8,5 kuruşa satılıyordu. Diğerlerinden farklı
olarak oldukça uzun süreli bir yayın hayatı olmuştur. Derginin diğer
bir özelliği de Türkiye'de ilk defa film eleştirilerine yer vermiş
olmasıdır. Derginin elde olan 2. sayısı 23 Eylül 1925 tarihine
aittir.
- Sinema Mecmuası (Le Corurier Du Cinema) - Başlığında "resimli
sinema ve temaşa mecmuası" (mecmua: dergi) yazan ve ilk kez
1924'te çıkan bu haftalık dergi aslında "Sinema Postası" (Le
Courrier du Cinema)'nın devamı niteliğindeydi ve dolayısıyla sahibi
ve müdürü o derginin de sahibi olan "Hikmet Nazım"dı. Baş yazarı ise
"Opera-Sine"nin de baş yazarı olan Vedat Örfi Bengü'ydü.
- Sinema Rehberi - Çıkış yılı 1924 olan dergi hakkında başka
herhangi bir bilgi yoktur.
- Film Mecmuası (Le Film) (dergi ikinci yılında, Film adını
almıştır) - Başlığında "Sinema cereyanlarını takip eder, haftalık
resimli mecmuadır" yazan derginin çıkış tarihi: 1 Kasım 1926'dır.
Osmanlıca-Fransızca yayımlanan bu renkli kapaklı derginin sahibi ve
müdürü E. Kemal, baş yazarı ise 'ti. Nüshası 5 kuruşa satılan dergi
"Ahmet Kamil Matbaası"nda basılıyordu. ikinci yıla ait altıncı nüsha
2 Kasım 1927 tarihlidir. Elde 12 sayı mevcuttur. Taşra sinemalarına
ağırlık vermesiyle diğerlerinden ayrılır. Cemil Bey'le bu konuda
yapılan röportaj Türk sinema yayınlarındaki ilk röportaj olma
özelliğini taşır. Türk sinema basınında görülen ilk müstehcen
fotoğraf da bu dergide yayımlanmıştır. Bu fotoğrafta 'in göğüsleri açıktadır.
- Sinema Mihveri - (mihver: eksen) Bu "haftalık sinema ve tiyatro
mecmuası"nın çıkış tarihi 11 Mart 1926'dır. Künyesinde sahibinin
, sorumlu müdürünün de Necil
Düsri olduğu yazmaktadır. Fiyatı 10 kuruş olan dergiden elde tek
sayı mevcuttur.
- Artistik-Sine (Artistic-Cine) - (Adı bir yıl sonra Türk
Sineması olmuştur) Kapağında "Haftalık Şark ve Balkan Sinema
Mecmuası" yazan ve diğerleri gibi Osmanlıca-Fransızca basılan dergi
renkli kapakla çıkıyordu. 4 Kasım 1926'da çıkan derginin sahibi
Piyer Sarıyan, sorumlu müdürü Leon Antonyan, başyazarı ise Antonine
Paul'dü. Tercüme edenin , idare
memurunun ise Anthony P. Stoll olduğu künyesinde belirtilmiştir. İlk
sayısı 2000-2500 arasında satmış, böylelikle çağdaşı dergiler
arasında en yüksek tiraja sahip sinema dergisi olma unvanını
almıştır. Ayrıca yine bir ilke imza atarak yurt dışı aboneliğine
geçmiştir.
- Türk Sineması (Cine-Turc) - "Artistik-Sine"nin el
değiştirilmiş halidir. Bunun da kapağında "Haftalık Şark ve Balkan
Sinema Mecmuası" yazmaktaydı. Osmanlıca-Fransızca basılan renkli
kapaklı derginin çıkış tarihi 8 Eylül 1927'dir. Önceki derginin
çevirmeni Ragıb Rıfkı, yine çevirmenliğini yaptığı bu derginin
sahibi ve sorumlu müdürü olmuştur. Yine idare müdürü Anthony P.
Stoll, Başyazarı da Antonine Paul'dir. Nüshası 5 kuruşa satılan bu
dergi Türkiye'deki sinema dergileri arasında tüm zamanların en uzun
süreli yayımlanan sinema dergisi olmuştur. Dergi dokuz yıl gibi uzun
bir sürede 219 sayıya ulaşarak kırılması zor bir rekora imza
atmıştır.
- Sinematograf Ceridesi - (ceride: gazete) Hakkında adından başka
bilgi bulunmamaktadır.
Latin harfleriyle basılmış dergiler
1930'lu yıllar
1930'lu yıllar sinema dergilerinde bir patlama yaşandığı dönem olmuştur.
Sadece 1934 yılında 7 sinema dergisi birden yayımlanmaya başlamıştı.
Otuzlu yılların dergilerinden bazıları şunlardır:
- - 1931. Yeni harflerle basılan ilk
önemli dergi budur. Yabancı filmler jenerik ve özgün fotoğraflarıyla
birlikte ve ayrıntılı bir biçimde ilk kez bu dergide ele alınmıştı.
Sinema mevsimi başlarında film gösterim listelerinin dergide ilan
edilmesi de yine Türkiye'deki ilklerden biridir.
- , 1930'da 10. sayı
- - Foto, Sine ve Spor
Dergisi (1932) 15 günde bir
- - 1933.
- [Yedi Gün](Yedi_Gün_(dergi,_1933 "wikilink") - 1933. Haftalık dergi
Şubat 1935'te 100. sayısına ulaşmıştı. 'nin sahibi olduğu bu uzun soluklu
dergi 1940'lı yıllarda da yayınını sürdürdü.
- - 1934.
Bunlardan sinema mecmuası 40 sayı çıktı.
- - 1934. Aynı
adı taşıyan ikinci dergi 70 sayı sonunda kapanmıştır.
- - 1935.
- - 1935. 101 sayı çıktı.
- -
1936.
- - 1936.
- , 24 Kasım 1937'de 7.
sayısı çıktı. Fiyatı 10 kuruştu.
- - 1937.
- - 1937. 153
sayı çıkmıştır.
- - 1938. Haftalık dergi.
Fiyatı 5 kuruş.
- - 1938.
- - 1938'den 1954'e kadar
yayımlandı. 1930'ların en önemli sinema dergisiydi. Magazin yönüyla
sinemayı kitlelere sevdirdiği gibi, birçok film eleştirmeni ilk kez
bu dergide düzenli makaleler yazmışlardı. Sinemayla ilgili araştırma
ve inceleme yazıları bugün halâ değerli bir kaynak niteliğindedir.
- - 1939.
1940'lı yıllar
1930'lu yılların verimliliği 40'lı yıllarda da sürdü.
- - 1940. 15 günde bir
çıkıyordu.
- - 1941. Aylık bir
dergiydi.
- - 1943. 15 günde bir
çıkıyordu.
- , yayınını 120 sayı
sürdürdü.
- - 1944.
- - 1945.
- - 1946.
- , 1947'de 4. sayısı çıktı.
1950'lerde de çıkmayı sürdürdü.
- - 1948. 160 sayı
çıkmıştır.
- - 1948. Üst başlığıyla
beraber adı "Haftalık Resimli Perde". Alt başlığı: "Sinema, Tiyatro,
Musiki, Radyo". 72 sayı sonunda kapandı.
- - 1949..
1950'li yıllar
- - 1951.
- - 1952.
- - 1952. 50 kuruş.
- - 1953.
- - 1954.
- - 1954. 50 kuruş.
- , Aylık dergi. 4. sayısı
Ocak 1954'te.
- - 1955.
- - 1955.
Televizyonla ilgili yazıların görüldüğü ilk sinema dergisi.
- - 1956.
- - 1956.
- - 1956.
- , Temmuz 1956'da 30. sayı.
- - 1957.
- Beyazperde - 1958.
- - 1959.
- , Haftalık dergi, 30 Aralık
1950'de 1. sayı.
- , 1950'ler
- - İlk sayı 1955'te
1960'lı yıllar
Bu yıllarda, önceki yılların aksine sinema dergilerinde magazin
konularının ağırlığı azalmış, sinema sanatına ve sinemanın sorunlarıyla
ilgili konulara daha fazla yer veren ciddi dergiler yayımlanmaya
başlamıştı. Yerli sinemaya olan ilgi de artmıştı.
- - 1960. 5 sayı yayımlandı.
- - 1960. Haftalık.
- - 1960. Ali
Gevgilili ve Tarık Kakınç tarafından çıkartılıyordu.
- - 1961. Alt başlığı:
"Haftalık ses, tiyatro ve sinema mecmuası".
- - 1961
- - 1961. Magazin ağırlıklı bu dergi
sistemiyle basılıyordu. Türkiye'nin en
uzun ömürlü dergilerinden biri olmuştur.
- , 4. sayısı Kasım 1961'de
çıktı.
- - 1962.
- - 1962.
- - 1963.
- - 1964. "Güzel Sanatlar
Akademisi"nin "Kulüp Sinema 7" yayınlarından, ilk sayısı 1 Aralık
1964'te çıkan küçük boy aylık dergi. Sahibi Sami Şekeroğlu.
- - 1966. Magazin ağırlıklı haftalık
derginin fiyatı 1 Lira.
- - 1966 - 1970
yılları arasında yayımlanmış bu aylık dergi 'nin yayın organıydı.
Toplam 30 sayı çıkmıştır (1980'de iki sayısı daha çıktı). Türkiye'de
yayımlanmış sinema dergilerinin en önemlisi olarak
nitelendirilmiştir.
- - 1966. sinema kulübünün yayın organıydı.
- - 1966-1967
- - 1968. (Önce "Özgür Sinema"
sonra da "Ulusal Sinema" adını alan dergi en son "Genç Sinema" adı
altında çıktı. "Türk Film Arşivi"nin yayın organıydı.
- - 1969.
1970'li yıllar
- - (Sonradan adı sırasıyla "Filim
1971" ve "Filim 1972" oldu) 1970 - 1972 yılları arasında 'nin ikinci bir
yayın organı olarak çıkmış aylık sinema dergisidir. Daha çok
derneğin programlarını veren bir tür broşürdü. 50 sayı çıkmıştır.
- - 1973 - 1975
yılları arasında yayımlanmış aylık dergi. 24 sayı çıkmıştır
- - 1973.
- , 1974'te 8. sayısı çıktı.
- - Devlet Güzel Sanatlar Akademisi
Film Arşivi yayını 1973-1974. Periyodu düzensiz.
- - Aylık. İlk
sayı 1 Haziran 1972. Yayın yönetmeni: .
1980'li yıllar
- , 1983'te 1. sayı.
- - Tabloid boyutta. 1984'te 22.
sayı
- - 1984-1985 yıllarında
sadece 9 sayı yayımlanmış aylık sinema ve video dergisi
- - 1984-1985 yıllarında sadece
14 sayı yayımlanmış aylık sinema ve video dergisidir.
- Beyazperde - Kasım 1989'da 1. sayı
- - Aylık. 1989
- - Aylık sinema video teknoloji
dergisi. İlk sayısı Kasım 1989'da. Büyük boy kuşe kağıda.
1990'lı yıllar
- - Aylık. Nisan 1990'da 64.
sayı.
- - Kasım 1990'da 2. sayı
- - Aralık 1985-Kasım 1990
arasında 9 sayı çıkmıştır.
- - 1991.
- - Aylık dergi. 1 Ekim 1994'ten
beri çıkmaktadır.
- - İlk sayı 1998 Şubat'ta
- - İlk sayısı Ekim 1991'de çıktı.
1995'te 51. sayı.
- - Ocak 1997'de 18. sayı
- - 1997. İngiliz kökenli. İlk
sayısı 'de 1997'de çıkan bu
derginin 2007'den beri de Türkiye'de Türkçe versiyonu çıkıyor.
- - 3 ayda bir çıkıyordu.
1998'de 8. sayı.
2000'li yıllar
- -
- -
- - 2008
- -
- -
- -
- - Şubat 2005'te Sinema Dostları
Derneği tarafından yayımlanmaya başladı. İki ayda bir çıktı.
- - Temmuz 2005'te 8. sayı
- , 2007
- -
- - Haftalık tabloid.
- Bant - 2008
- - 2000'de 15. sayı
- - Aylık. Kasım 2010’da 100.
sayısını kutlayan "Altyazı Aylık Sinema Dergisi", halen bünyesinde yayın
hayatına devam etmektedir.
- - İki aylık sinema
dergisi. 2003 yılında fanzin olarak başladığı yayın hayatına 2010
yılından itibaren e-dergi olarak devam etti. 2015 yılından itibaren
basılı olarak çıkmaya başlamıştır.
- - İki Aylık.
İlk sayısı 2007 yılında yayınlanan Antalya merkezli sinema dergisi.
Yayınını halen sürdürmektedir.
- - 2010, Aylık. Sanal dergi
olarak da yayınını sürdürüyor.
Gazete eki olanlar
Bunlar dergi kağıdına basılmış ve standart dergi formatındadırlar.
- Prömiyer - Akşam gazetesi eki
- Telesinema - Sabah gazetesi eki
- TV'de Sinema - Star gazetesi eki
- Güneş Ekran - Güneş gazetesi eki
Sanal dergiler
İnternette yayına başlayıp orada sürdüren dergiler (Bunlar web siteleri
değil dergi formatındadırlar)
- Sinemalife - 1 Kasım 2007'de yayına başladı. ücretsiz.
1
- Film Arası - 2010. 2 (Basılı
olarak da yayımlandı)
- Modern Zamanlar -
3
- Hayal Perdesi - 4 (44. sayıdan
itibaren matbu olarak çıkmaktadır
5
)
- Yeni Film 2003
- Sivrisinema -
6
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Orijinal kaynak: türkiye'de yayımlanmış sinema dergileri. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler